Alles over resveratrol

Introductie: wat is resveratrol?

Resveratrol (RV) is een werkzame stof afkomstig van planten dat behoort tot de vetoplosbare polyfenolen (1). Resveratrol maakt al tijdenlang deel uit van de kruidengeneeskunde, zoals de ayurveda uit India (2). Deze stof werd in 1940 voor het eerst geïsoleerd en hedendaags laten toenemende wetenschappelijke onderzoeken de chemische structuur en de gezondheids-effecten van resveratrol zien (3). Resveratrol behoort tot de salvestrolen binnen de groep van fytoalexinen; stoffen die door planten worden aangemaakt ter bescherming tegen externe schadelijke invloeden, zoals schimmels, virsussen, infecties en uv-straling. Het worden ook wel plantaardige afweerstoffen genoemd. Resveratrol is veelal bekend door de aanwezigheid in rode wijn, maar het zit met name in (biologische) groente en fruit (4). Hoewel resveratrol een lage biologische beschikbaarheid heeft, kunnen hogere hoeveelheden van deze stof worden gebruikt als extract in supplementen. Het meest gebruikte supplement met de hoogste bioactieve vorm is trans-resveratrol (5). De gezondheidsbevorderende werking van resveratrol wordt toegeschreven aan de krachtige ontstekingsremmende en antioxidatieve eigenschappen (6). Uit onderzoek is gebleken dat resveratrol met name gunstig is voor de cardiovasculaire gezondheid (7). Wetenschappelijke studies laten zien dat deze stof mogelijk een beschermend effect heeft tegen hart- en vaatziekten, bepaalde vormen van kanker, neurodegeneratie, diabetes en veroudering (8, 9).

Wetenschappelijk onderzoek en oorsprong

Wetenschappelijke onderzoeken wijzen uit dat resveratrol een veelbelovende rol kan spelen als nutraceuticum, zowel preventief als therapeutisch (10). De meeste studies zijn uitgevoerd met hooggedoseerde supplementen of met laboratoriummodellen.

Verschillende onderzoeken tonen aan dat resveratrol ontstekingsremmende effecten heeft (6, 9, 10, 11, 12, 13, 14).
Onderzoek laat zien dat resveratrol gunstig is voor de cholesterolwaarden waarbij het de oxidatie van cholesterol kan tegengaan (15, 16).
Het is gebleken dat resveratrol de doorbloeding kan helpen verbeteren (7, 17).
Onderzoek bevestigt dat resveratrol de bloeddruk kan verlagen (18, 19).
Door de krachtige antioxidatieve werking blijkt resveratrol bescherming te bieden tegen neurodegeneratie (20, 21, 22). Deze stof lijkt dan ook veelbelovend voor de behandeling van neurogeneratieve ziekten, zoals Alzheimer (23, 24).
Een studie liet verbetering zien van het geheugen bij resveratrol-suppletie van 200 mg gedurende 26 weken (25).
Studies tonen aan dat resveratrol-suppletie (500 mg) de insulinegevoeligheid kan verbeteren en bloedsuikerwaarden kan verlagen bij mensen met diabetes (26, 27). Resveratrol lijkt veelbelovend voor de behandeling van diabetes (28).
Leptine wordt in verband gebracht met chronische ontstekingen; resveratrol lijkt een gunstig effect te hebben bij leptineresistentie (29, 30).
Resveratrol blijkt een remmende werking te hebben bij verschillende vormen van kanker, zoals prostaatkanker (31, 32, 33, 34, 35).
Dierstudies laten zien dat resveratrol mogelijk levensverlengend werkt (36, 37, 38).
Resveratrol lijkt mogelijk een rol te kunnen spelen bij gewichtsverlies door de aanmaak en groei van vetcellen te verminderen (39).
Door de ontstekingsremmende werking biedt resveratrol mogelijk bescherming tegen leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie (40).
De antibacteriële en antischimmel eigenschappen van resveratrol beschermen bij infecties, zoals Staphylococcus aureus (41, 42).

Bronnen van resveratrol
Resveratrol komt in verschillende voedingsmiddelen voor, maar in kleine hoeveelheden. Deze stof is ondermeer aanwezig in druiven, blauwe bessen, aardbeien, moerbeien, tomaten, pinda’s, noten, zwarte olijven en rode wijn (43, 44). Bij resveratrol-suppletie wordt een veel hogere dosis gebruikt; het is verkrijgbaar als extract en meestal gestandaardiseerd tot trans-resveratrol (5). Een resveratrolsupplement kan therapeutisch worden gebruikt in overleg met een arts of gezondheidsdeskundige.

De werking van resveratrol

De medicinale werking van resveratrol is te wijten aan de antioxidatieve, ontstekings-remmende, antivirale, antibacteriële, celregulerende, cardioprotectieve en neuroprotectieve eigenschappen.

Antioxidatieve werking
Resveratrol is in staat om het lichaam te beschermen tegen vrije radicalen, oxidatieve celschade te beperken en celveroudering te vertragen (1, 4). Daarnaast blijkt deze plantenstof de werking van de belangrijke antioxidant glutathion te bevorderen. Studies laten zien dat resveratrol oxidatieve stress en chronische laaggradige ontstekingen kan helpen verlagen (36, 40).

Ontstekingsremmende werking
Resveratrol heeft een sterke ontstekingsremmende werking (6, 9, 10, 11, 12, 13, 14). Het vermindert de productie van ontstekingsbevorderende cytokinen waardoor deze stof een relevante werking heeft bij aandoeningen, zoals artritis, inflammatoire darmziekten, metabool syndroom en PCOS (45, 46).

Cardiovasculaire gezondheid
Resveratrol heeft een beschermende werking voor hart- en bloedvaten door ondermeer remming van oxidatie van LDL-cholesterol, verlaging van de bloeddruk en verbetering van de doorbloeding (7, 15, 16, 17, 18, 19).

Neuroprotectieve werking
De antioxidatieve en ontstekingsremmende eigenschappen van resveratrol hebben gunstige effecten voor de hersengezondheid (4, 43). Verschillende studies hebben aangetoond dat resveratrol neuroprotectieve effecten heeft en oxidatieve schade in hersencellen kan beperken. Hieruit kan worden opgemaakt dat reservatrol mogelijk een belangrijke rol kan spelen bij de preventie en behandeling van neurodegeneratieve aandoeningen, zoals Alzheimer (20, 21, 22, 23, 24).

Antibacteriële werking
Resveratrol heeft een antibacteriële werking als ook een antischimmelwerking waardoor het effectief is gebleken tegen infecties, zoals Staphylococcus aureus (42).

Verschillen tussen verwante stoffen

Resveratrol behoort tot de stilbenoïden, een subgroep van polyfenolen (1). Andere polyfenolen zoals quercetine (in uien en appels), curcumine (in kurkuma) hebben ook antioxidatieve en ontstekingsremmende eigenschappen, maar hebben een andere biochemische werking. Resveratrol heeft synergetische effecten met vitamine D, omega-3 vetzuren, niacinamide en melatonine met gunstige effecten voor de hersengezondheid. Daarnaast is uit een studie gebleken dat resveratrol en omega-3 vetzuren versterkend werken bij endometriose (47).

Resveratrol versus curcumine
Beide stoffen hebben een krachtige ontstekingsremmende werking maar resveratrol is effectiever in het activeren van sirtuïnes, enzymen die een rol spelen bij verschillende cellulaire processen, zoals het verouderingsproces (48). Curcumine blijkt een sterkere werking te hebben op de remming van ontstekingsbevorderende prostaglandines. In combinatie kunnen ze elkaars werking versterken. Zo werken resveratrol en curcumine synergetisch bij antikankerwerking en werken ze beide ontstekingsremmend bij osteoartritis (49).

Resveratrol versus quercetine
Quercetine heeft een sterk antihistaminische werking en wordt vaker ingezet voor de behandeling van allergieën. Resveratrol wordt specifieker gebruikt voor verouderings-gerelateerde processen. Het is gebleken dat resveratrol en quercetine synergetisch werken bij de bestrijding van metabool syndroom. Bovendien blijken resveratrol, curcumine en quercetine versterkend te werken voor de botgezondheid (50) als ook bij obesitas (51).

Veiligheid, dosering en interacties bij gebruik van resveratrol-suppletie

Resveratrol-suppletie is verkrijgbaar als capsules, tabletten of in vloeibare vorm en is veilig te gebruiken (52). Hoogwaardige kwaliteit suppletie als ook de juiste etiketinformatie is wel van belang gebleken (53).

Biologische beschikbaarheid
Resveratrol in voeding heeft een lage biologische beschikbaarheid. Suppletie bevat een hogere bioactieve vorm van resveratrol, meestal in de vorm van trans-resveratrol (5).

Veiligheid
Resveratrol-suppletie is tot 2.000 mg per dag gedurende langere periode veilig gebleken. Het gebruik bij zwangerschap en borstvoeding wordt afgeraden vanwege het ontbreken van betrouwbare informatie. Het gebruik van resveratrol via de voeding is wel veilig tijdens zwangerschap en borstvoeding, met uitzondering van rode wijn.

Aanbevolen dosering
De gebruikelijke dosering van resveratrol in supplementvorm is 200 – 500 mg/per dag. De gezondheidsvoordelen van deze stof zijn waarneembaar bij gebruik van minimaal 500 mg per dag. De juiste persoonlijke dosering kan het beste met een arts worden afgestemd.

Interacties
Een resveratrolsupplement kan in hoge doseringen (bovengrens van 900 mg) interacties geven met sommige medicijnen, zoals bloeddrukverlagers en antidiabetica. Overleg met een arts wordt aanbevolen alvorens te starten met resveratrol-suppletie in combinatie met geneesmiddelen.

Conclusie en toekomstige onderzoeken

Resveratrol is een veelbelovende, natuurlijke stof waarvan wetenschappelijke studies verschillende gezondheidsvoordelen bevestigen (4, 8, 9). De medicinale werking van deze plantenstof is te danken aan de antioxidatieve, ontstekingsremmende en celregulerende eigenschappen (1, 6, 11, 12, 13, 14). Studies tonen gunstige effecten van resveratrol op het gebied van cardiovasculaire gezondheid (7, 17), neurodegeneratie (20, 21, 22, 23, 24), kankerpreventie (31, 32, 33, 34, 35) en bloedsuikerregulatie (26, 27, 28). Bovendien speelt resveratrol een interessante rol in anti-aging en levensverlenging (36, 37, 38).

Resveratrol komt in kleine hoeveelheden voor in verschillende groente- en fruitsoorten (1, 4, 43, 44). Suppletie bevat een veel hogere dosering in de vorm van trans-resveratrol (5). Hiervan is gebleken dat het een zeer gunstig nutraceuticum is voor zowel de preventie als de behandeling van diverse aandoeningen (10). Therapeutisch gebruik wordt aanbevolen na overleg met een arts. Hoewel de onderszoeksresultaten veelbelovend zijn, zijn uitgebreidere en langdurige humane studies nodig betreft de klinische toepasbaarheid van resveratrol-suppletie.

Toekomstige onderzoeken

Aanvullend toekomstig onderzoek heeft betrekking op: