Alles over ginseng

Introductie: wat is Ginseng?

Ginseng (Panax) kent zijn oorsprong in China waar het al zeer lang wordt gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde ter bevordering van de levensenergie (Chi of Qi) en de weerstand (1). Tegenwoordig wordt dit kruidengeneesmiddel met name gebruikt binnen de alternatieve geneeswijzen voor het verhogen van de energie en de vitaliteit.

Ginseng is een kruid afkomstig van de wortel van de ginsengplant en behoort tot de klimopfamilie Araliaceae. Na vier jaar is de Ginsengplant uitgegroeid waarna het handmatig wordt geplukt. Ginseng kent verschillende soorten waarvan Panax Ginseng (Aziatische Ginseng) en Panax Quinquefolius (Amerikaanse Ginseng) de meest bekende zijn (1).

De voornaamste bioactieve stoffen in Ginseng zijn ginsenosiden en gintonine die een synergetische werking hebben (2, 3). Deze stoffen zijn verantwoordelijk voor de adaptogene werking en de invloed op het zenuwstelsel, immuunsysteem, metabolisme en hormoonbalans (4). Daarnaast bevast Ginseng andere belangrijke gezondheidsbevorderende bestanddelen zoals polysachariden, peptiden, vitaminen en mineralen (5).

Ginseng wordt als geneeskrachtig kruid beschouwd vanwege de stimulerende en herstellende werking voor zowel de lichamelijke als de mentale gezondheid. Als adaptogeen kan Ginseng worden ingezet bij gezondheidsklachten zoals vermoeidheid, stress, veroudering, verminderde weerstand en verlaagde vitaliteit (6).

Door het gunstige effect op de hersenactiviteit, wordt Ginseng ook gebruikt bij cognitieve klachten (7). Daarbij kan dit kruid worden ingezet bij concentratie- en geheugenproblemen en leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang (8).

Een Ginsengsupplement wordt over het algemeen goed verdragen en wordt met name gebruikt voor extra fysieke of mentale ondersteuning, zoals door mensen met een druk bestaan, studenten en intensieve sporters.

Wetenschappelijk onderzoek en oorsprong

Wetenschappelijke studies naar Ginseng hebben met name betrekking op de werking van Panax Ginseng (Koreaanse rode Ginseng) met effecten voor het metabolisme, de stressrespons, het herstellend vermogen en de hersengezondheid. Daarbij spelen de ginsenosiden een centrale rol (3)

Studies bevestigen dat Ginseng versterkend werkt voor het immuunsysteem met een verminderd risico op infecties (9, 10)
Onderzoek laat zien dat Ginseng een gunstig effect heeft op het metabolisme en het uithoudingsvermogen helpt verbeteren door de invloed op de mitochondriën (11, 12)
Het gebruik van een Ginseng-extract (in hoge dosering van 2.000 mg) blijkt verbetering te geven bij ziektegerelateerde vermoeidheid (13, 14, 15, 16)
Onderzoek toont aan dat Ginseng-suppletie, met name tijdens stress of vermoeidheid, een gunstig effect heeft op de cognitieve functies van gezonde volwassenen bij dosering van 100-400 mg (16)
Studies wijzen uit dat het gebruik van Ginseng verlichting kan geven bij symptomen van stress, angst en depressie (17, 18)
Uit een studie is gebleken dat het gebruik van een Ginseng-extract gedurende minimaal vijf jaar kan bijdragen aan een beter cognitief vermogen op latere leeftijd (8)
Studies laten zien dat de neuroprotectieve eigenschappen van Ginseng mogelijk bijdragen aan de preventie van neurodegeneratieve ziekten, zoals de ziekte van Alzheimer (19, 20, 21, 22)
Onderzoek laat zien dat Ginseng-extract verbetering kan geven voor de bloedsuikerregulatie en het verhogen van de insulinegevoeligheid dat mogelijk voor een gunstig effect zorgt bij diabetes (23, 24)
Onderzoek toont aan dat het gebruik van Ginseng gunstige effecten blijkt te hebben voor de hartgezondheid (26, 27)
Studies laten zien dat Ginsengextracten kunnen bijdragen aan vermindering van oxidatieve celschade (28, 29, 30)
Door bescherming tegen oxidatieve stress kan (rode) Ginseng ondersteunend werken bij seksuele problemen, zoals erectiestoornissen of een laag libido (31, 32)

Bronnen van Ginseng
Ginseng wordt met name gebruikt in extractvorm afkomstig van de gedroogde Ginsengwortel. Hoogwaardige supplementen bevatten een gehalte van 4 tot 8% ginsenosiden.

De werking van Ginseng

De werking van Ginseng is veelzijdig en heeft betrekking op diverse lichaamsprocessen, zoals het energiemetabolisme, het cognitief vermogen en de hormoonbalans.

Adaptogene en stressregulerende werking
Ginseng is een adaptogeen dat lichaam en geest balans helpt te hervinden bij stress. Dit kruid beïnvloedt de HPA-as (hypothalamus-hypofyse-bijnier-as) en heeft daarmee een verlagend effect op de werking van cortisol (stresshormoon). Het kan bijdragen aan een betere stressbestendigheid en het verminderen van stressgerelateerde klachten, zoals vermoeidheid, stemmingswisselingen, cognitieve klachten, hormonale disbalans, slaapproblemen en symptomen van depressie en angst (17, 18).

Energieverhogend en mitochondriale ondersteuning
Ginseng heeft invloed op de mitochondriën (energiestelsel van de cellen). Daardoor kan dit kruid het uithoudingsvermogen helpen ondersteunen, het ziekteherstel bevorderen en de algemene vitaliteit helpen verbeteren (4, 6). Ginseng kan daarnaast (extreme) vermoeidheid door stress of ziekte helpen verminderen (13, 14, 15, 16).

Neuroprotectieve en cognitieve werking
Ginseng heeft een modulerende werking op de neurotransmitters waardoor het bijdraagt aan het bevorderen van het cognitief vermogen met gunstige effecten voor het geheugen, de concentratie en de gemoedstoestand (8). Bovendien heeft Ginseng een neuroprotectieve werking dat bijdraagt aan het voorkomen van leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang (19, 20, 21, 22).

Antioxidatieve en ontstekingsremmende werking
Ginseng heeft een immuunversterkende werking waarbij de actieve bestanddelen polysachariden en ginsenosiden bijdragen aan verlaging van ontstekingsbevorderende stoffen en ondersteuning biedt aan immuuncellen (33). De antioxidantwerking van (rode) Ginseng is in verschillende studies aangetoond (28, 29).
Hormonale en seksuele ondersteuning

Ginseng helpt de hormoonbalans te ondersteunen bij zowel vrouwen als mannen. Het is gebleken dat de adaptogene en antioxidatieve werking van Ginseng een gunstig effect heeft op de hormoonbalans bij vrouwen in de menopauze (29). Daarnaast blijkt dit kruid de testosteronproductie en de seksuele functie bij mannen te helpen verhogen (31, 32).

Verschillen tussen verwante stoffen

Ginseng is verwant aan andere kruiden die een adaptogene werking hebben op het zenuwstelsel en het cognitief vermogen, zoals Ashwagandha en Ginkgo biloba.

Ginseng versus Ashwagandha
Hoewel beide kruiden een stressregulerende werking hebben, werkt Ashwagandha rustgevender met een sterkere werking op verlaging van het cortisol. Ginseng werkt meer stimulerend en energieopwekkend met verbetering van het uithoudingsvermogen. Ashwagandha werkt breder voor de hormoonbalans, ontspanning en slaapkwaliteit (34).

Ginseng versus Gingko biloba
Gingko biloba heeft net als Ginseng een stimulerende werking voor het cognitief vermogen. Mogelijk heeft Ginseng een sterker effect op het metabolisme, de fysieke energie en de weerstand tegen stress (6). Gingko biloba stimuleert de bloedcirculatie naar de hersenen, heeft een neuroprotectieve werking en werkt meer kalmerend en regulerend voor de hersenfunctie (35).

Ginseng versus Rhodiola rosea
Beide kruiden hebben een adaptogene werking, maar Rhodiola werkt sneller bij stressgerelateerde klachten en mentale vermoeidheid (36). Ginseng heeft daarentegen een krachtigere en meer opbouwende werking voor het energielevel en het immuunsysteem.

Veiligheid, dosering en interacties bij gebruik van Ginseng-suppletie

Ginseng wordt beschouwd als een veilig kruid bij gebruik volgens de aanbevolen dosering. Dit kruid staat bekend om de krachtige werking waardoor zorgvuldig gebruik van belang is en het eerste gebruik het beste langzaam kan worden opgebouwd. Ginseng kan worden gebruikt in de vorm van poeder, als capsule of als (biologische) ginseng-thee.

Veiligheid
Het gebruik van Ginseng-suppletie is zeer veilig bij inachtneming van de aanbevolen dosering (4, 24). Het gebruik bij zwangerschap en borstvoeding wordt echter afgeraden wegens het ontbreken van betrouwbare veiligheidsinformatie. Het gebruik van een Ginsengsupplement kent zelden bijwerkingen; in sommige gevallen kunnen bij hoge doseringen hoofdpijn, nervositeit of slapeloosheid voorkomen.

Aanbevolen dosering
Voor de juiste dosering volgt men de aanwijzingen op de verpakking van het Ginseng-extract. De gebruikelijke dagelijkse dosering van Ginsengextract (gestandaardiseerd extract 4 - 8% ginsenosiden) is 200 tot 400 mg (16). Het wordt bij voorkeur in perioden van 6 – 8 weken gebruikt met tussenpozen van 2 – 4 weken. Het advies is om de juiste persoonlijke dosering af te stemmen met een arts of gezondheidsdeskundige.

Interacties
Ginseng kan mogelijke interacties hebben met bloedverdunnende medicijnen, diabetes medicatie en antidepressiva medicatie. Overleg bij medicijngebruik altijd met een arts vóór het gebruik van Ginseng-suppletie.

Conclusie en toekomstige onderzoeken

De Ginsengwortel heeft de vorm van het menselijk lichaam en dat is niet voor niks. Ginseng is afkomstig van de ginsengwortel en betekent ‘all healing’. In de Chinese geneeskunde wordt Ginseng als adaptogeen al van oudsher ingezet voor verschillende medicinale doeleinden. De meest gebruikte soorten zijn de Aziatische rode ginseng en de Amerikaanse ginseng (1).

De geneeskrachtige werking van Ginseng is met name te wijten aan de ginsenosiden die een effect hebben op het zenuwstelsel, de mitochondriale functie, het immuunsysteem en de HPA-as (stress-as) (2, 3). Toenemende wetenschappelijke studies over het gebruik van Ginseng-extract laten gunstige effecten zien voor het metabolisme, de weerstand, de stressrespons en de hersengezondheid (4, 9, 10,11, 12).

Ginseng blijkt in staat het energielevel te verhogen, het uithoudingsvermogen te verbeteren en vermoeidheid te helpen verminderen (6). Wetenschappelijke onderzoeksresultaten laten zien dat Ginseng verbetering gaf bij ziektegerelateerde vermoeidheid (13, 14, 15, 16).

Door de stressregulerende werking en het het stimulerende effect op de hersenen, wordt Ginseng tegenwoordig als een interessant kruid gezien. Uit studies is een vermindering van stressgerelateerde symptomen waargenomen bij het gebruik van Ginsengsuppletie (17, 18).

Uit onderzoek is gebleken dat het gebruik van Ginseng gedurende langer dan vijf jaar verbetering gaf voor het cognitief vermogen op latere leeftijd (8). Verschillende studies hebben aangetoond dat Ginseng mogelijk een veelbelovende rol kan spelen bij neurodegeneratieve aandoeningen (19, 20, 21, 22).

De ontstekingsremmende en antioxodatieve werking van Ginseng blijkt een gunstige invloed te hebben op de celgezondheid en de cardiovasculaire gezondheid (26, 27, 28, 29, 30, 33).

Het gebruik van Ginseng-suppletie (gestandaardiseerd extract) is zeer veilig gebleken bij opvolging van de aanbevolen dosering (4, 24). In combinatie met sommige medicatie is voorzichtigheid geboden en het gebruik bij zwangerschap en borstvoeding wordt afgeraden.

Kortom, we kunnen concluderen uit de verschillende studies dat Ginseng een behulpzaam kruid kan zijn voor de vitaliteit als ook voor de mentale gezondheid, met name tijdens het ouder worden.

Toekomstige onderzoeken
Toekomstige onderzoeken kunnen gericht zijn op de effecten van Ginseng bij neurodegeneratieve aandoeningen, zoals Alzheimer en Parkinson. Daarnaast bestaat er interesse voor verder onderzoek naar de invloed van Ginseng bij ziektegerelateerde vermoeidheid. Bovendien zou toekomstig onderzoek zich kunnen wijten aan het effect van Ginseng op de microbioom-balans en de darmgezondheid.