Vitamine A is een essentiële voedingsstof voor je lichaam. Je denkt er misschien niet elke dag aan, maar het speelt een belangrijke rol voor je huid, weerstand, ogen en nog veel meer. In deze blog lees je wat vitamine A precies doet, in welke voedingsmiddelen het voorkomt en of het nodig is om een supplement te slikken.

Wat is Vitamine A en waar zit het in?

Vitamine A is een vetoplosbare vitamine, wat betekent dat je lichaam het kan opslaan in vetweefsel. Daardoor hoef je het niet elke dag binnen te krijgen, zolang je voorraad maar voldoende blijft. Vitamine A komt in twee vormen voor:

Retinol, de actieve vorm
Dit komt voor in dierlijke producten zoals:

  • Vette vis, zoals zalm, makreel en haring
  • Eieren
  • Lever, bijvoorbeeld leverworst
  • Volle zuivel of roomboter

Provitamine A (betàcaroteen)
Deze plantaardige stof kan je lichaam omzetten in vitamine A en zit onder andere in:

  • Rode paprika
  • Wortels
  • Abrikozen en mango
  • Zoete aardappel
  • Donkergroene bladgroente, zoals boerenkool en spinazie

Hoe feller gekleurd de groente of het fruit is, hoe groter de kans dat er betàcaroteen in zit.

Waar is vitamine A goed voor?

Vitamine A is betrokken bij allerlei belangrijke processen in je lichaam. Het draagt onder andere bij aan:

  • Het normale functioneren van het immuunsysteem
  • De instandhouding van normale huid en slijmvliezen
  • De instandhouding van normale vochtbalans van de ogen
  • Een normale celdifferentiatie
  • Het normale metabolisme van ijzer

Symptomen van een vitamine A tekort

Zoals eerder aangegeven slaat het lichaam vitamine A op, maar het kan zijn dat deze voorraad opraakt. Je kunt dit merken aan de onderstaande veranderingen:

  • Verminderde weerstand
  • Dof haar
  • Problemen met de ogen, zoals nachtblindheid
  • Een droge schilferige huid

Door middel van een bloedtest kan worden vastgesteld of je een tekort hebt. Bij een tekort kan een arts extra vitamine A voorschrijven.

Wat kan je zelf doen bij een tekort aan vitamine A?

  • Eet regelmatig felgekleurde groenten en fruit, zoals paprika, wortel of mango
  • Voeg af en toe wat vette vis of een eitje toe aan de maaltijd
  • Houd de voeding als basis, gebruik een supplement alleen als het echt nodig is.
  • Bij twijfel, vraag advies bij een arts of diëtist

Wanneer heb je een supplement nodig?

Bij een gezond en gevarieerd voedingspatroon krijg je meestal voldoende vitamine A binnen. In sommige gevallen kan het echter verstandig zijn om een supplement te overwegen:

  • Als je darmproblemen hebt, waardoor je lichaam voedingsstoffen minder goed opneemt
  • Als je veganistisch eet, omdat je dan geen retinol uit dierlijke producten binnenkrijgt
  • Als je een eenzijdig voedingspatroon hebt, met weinig groente of dierlijke producten

Teveel vitamine A, waar moet je op letten?

Een teveel aan vitamine A kan schadelijk zijn, vooral voor zwangere vrouwen en jonge kinderen. Hoge doseringen via supplementen kunnen het risico op aangeboren afwijkingen verhogen. Omdat je via een gezond voedingspatroon meestal al voldoende vitamine A binnenkrijgt, wordt tijdens de zwangerschap afgeraden om extra vitamine A in te nemen via supplementen, tenzij dit specifiek wordt aangeraden door een arts of verloskundige. Ook voor mensen buiten de risicogroepen geldt: langdurige inname van hoge doses vitamine A kan schadelijk zijn en een vergiftiging veroorzaken. Houd je daarom altijd aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Bij twijfel is het veiliger om te kiezen voor supplementen met bètacaroteen, de plantaardige voorloper van vitamine A. Deze variant wordt door het lichaam alleen omgezet in vitamine A wanneer dat nodig is.

Bij een teveel aan vitamine A kun je last krijgen van:

  • Duizeligheid
  • Vermoeidheid
  • Misselijkheid
  • Hoofdpijn
  • Afwijkingen aan het skelet, de ogen en de huid

Vitamine A is belangrijk, maar het draait om de juiste balans. Met een gezond en gevarieerd voedingspatroon, denk aan kleurrijke maaltijden met voldoende groenten en af en toe wat vis of vlees, krijg je meestal al genoeg binnen.