Tendinopathie: betekenis en achtergrond

De term tendinopathie wordt gebruikt om pijnlijke aandoeningen van een pees te beschrijven. Pezen verbinden spieren met botten en spelen een cruciale rol bij beweging en kracht. Wanneer een pees geïrriteerd raakt of beschadigd wordt, kan dit leiden tot pijn en beperkingen in het dagelijks leven. In dit artikel lees je de tendinopathie betekenis, de meest voorkomende oorzaken en symptomen, met speciale aandacht voor achillespees tendinopathie. Ook komen de mogelijkheden voor diagnostiek, behandeling, herstel en preventie uitgebreid aan bod, zodat je een volledig beeld krijgt van deze veelvoorkomende aandoening.

Tendinopathie ontstaat meestal door een combinatie van factoren. Overbelasting is een belangrijke oorzaak, bijvoorbeeld door intensief sporten zonder voldoende herstel of door langdurig herhaalde bewegingen. Een verkeerde houding of techniek bij beweging kan de pees extra onder druk zetten. Daarnaast kunnen schoeisel, trainingsoppervlak en een plotselinge toename van trainingsintensiteit een rol spelen. Ook lichamelijke factoren hebben invloed, zoals een verminderde doorbloeding van de pees, standsafwijkingen van gewrichten of spierdisbalans. Soms spelen systemische aandoeningen, zoals reuma of diabetes, een rol bij het ontstaan of verergeren van tendinopathie.

De klachten van tendinopathie ontwikkelen zich vaak geleidelijk. In eerste instantie treedt er pijn op tijdens of vlak na belasting, zoals sporten, traplopen of tillen. Deze pijn bevindt zich meestal op een duidelijk aanwijsbare plek langs de pees. Naarmate de aandoening verergert, kan de pijn ook in rust aanwezig zijn. Andere symptomen zijn ochtendstijfheid, een zeurende pijn bij aanvang van beweging en gevoeligheid bij druk op de pees. In sommige gevallen ontstaat er zwelling of een verdikking van de pees, wat wijst op structurele veranderingen in het weefsel.

Een van de meest voorkomende vormen is achillespees tendinopathie. De achillespees is de grootste pees in het lichaam en verbindt de kuitspieren met het hielbeen. Bij overbelasting, zoals bij hardlopers of sprinters, kan de pees geïrriteerd raken. Dit uit zich vaak in pijn bij de aanhechting op het hielbeen of enkele centimeters daarboven. Achillespees tendinopathie kan het dagelijks functioneren sterk beïnvloeden. Traplopen, wandelen of op de tenen staan wordt pijnlijk, en sporten is vaak nauwelijks mogelijk. Kenmerkend is dat de pijn bij het begin van een activiteit hevig kan zijn, daarna iets afneemt tijdens het bewegen, maar later weer terugkeert en soms zelfs erger wordt.

Een arts of fysiotherapeut kan tendinopathie meestal vaststellen op basis van het verhaal van de patiënt en lichamelijk onderzoek. Hierbij wordt gelet op pijn bij druk op de pees en bij specifieke bewegingen. In sommige gevallen kan aanvullend onderzoek, zoals een echo of MRI, nuttig zijn om de ernst van de veranderingen in de pees te beoordelen.

De behandeling van tendinopathie richt zich op het verminderen van pijn, het herstellen van de belastbaarheid en het voorkomen van terugkerende klachten. Rust nemen is zelden de oplossing; het gaat juist om een juiste balans tussen belasting en herstel. Vaak wordt een oefenprogramma met excentrische training toegepast. Dit zijn gecontroleerde oefeningen waarbij de pees onder spanning langzaam wordt verlengd, wat het herstelproces kan stimuleren.

Fysiotherapie speelt een belangrijke rol door het aanleren van de juiste oefeningen, het verbeteren van houding en het corrigeren van spierdisbalans. Daarnaast kunnen ondersteunende maatregelen zoals schoenaanpassingen, inlegzolen of braces verlichting geven bij specifieke vormen, zoals achillespees tendinopathie. Medicijnen zoals pijnstillers of ontstekingsremmers worden soms gebruikt om de klachten tijdelijk te verlichten, maar lossen het onderliggende probleem niet op. Bij hardnekkige gevallen kan een behandeling met shockwave-therapie of een injectie met bloedplaatjesrijk plasma (PRP) worden overwogen om het herstelproces te bevorderen.

Het voorkomen van tendinopathie is vaak beter dan genezen. Belangrijke preventieve maatregelen zijn het opbouwen van trainingsbelasting in kleine stappen, het dragen van goed schoeisel en het zorgen voor een goede warming-up en cooling-down. Variatie in trainingen helpt overbelasting van dezelfde pees te voorkomen. Voor mensen met een fysiek zwaar beroep kan het aanpassen van werkhoudingen of het inlassen van herstelmomenten nuttig zijn. Daarnaast is het verstandig om spierkracht en stabiliteit op te bouwen, zodat de belasting beter verdeeld wordt over het lichaam. Een gezonde leefstijl met voldoende slaap, evenwichtige voeding en aandacht voor algehele belastbaarheid kan het risico verder verkleinen.

Het herstel van tendinopathie kan weken tot maanden duren, afhankelijk van de ernst en hoe snel er met behandeling wordt gestart. Door consistent oefeningen te doen en belasting zorgvuldig op te bouwen, is volledig herstel vaak mogelijk. Bij chronische klachten is het doel om de pijn en beperkingen zoveel mogelijk te verminderen en het functioneren te verbeteren. Met de juiste aanpak kunnen de meeste mensen hun dagelijkse activiteiten en sportieve bezigheden weer oppakken. Wel is het belangrijk om signalen van overbelasting tijdig te herkennen, zodat de klachten niet opnieuw ontstaan.