Artrose: wat is het en hoe herken je het?

Artrose is een veelvoorkomende gewrichtsaandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten langzaam afneemt. Hierdoor bewegen de botten minder soepel en kan pijn of stijfheid ontstaan. Vaak wordt artrose omschreven als slijtage van de gewrichten, maar dit is niet helemaal juist. Het gaat namelijk niet alleen om slijtage, maar ook om veranderingen in het bot en het gewrichtsvocht: het is een chronische aandoening waarbij meerdere onderdelen van het gewricht betrokken zijn. Artrose komt vooral voor bij mensen boven de 50 jaar, maar ook jongere mensen kunnen ermee te maken krijgen, bijvoorbeeld na een blessure of door erfelijke aanleg. In dit artikel lees je alles over het ontstaan van artrose en de behandeling van artrose.

Artrose is een chronische aandoening van de gewrichten waarbij het kraakbeen geleidelijk slijt en dunner wordt. Hierdoor bewegen de gewrichten minder soepel en kunnen pijn, stijfheid en een krakend gevoel ontstaan. Omdat het kraakbeen minder goed beschermt, kan ook het bot onder het kraakbeen veranderen, wat de klachten verergert. Artrose kan in principe in alle gewrichten ontstaan, maar komt het vaakst voor in veelbelaste gewrichten zoals de knieën, heupen, handen en voeten. Het ontwikkelt zich meestal langzaam en kan het dagelijks bewegen en functioneren aanzienlijk beïnvloeden.

De artrose symptomen kunnen variëren per persoon en per aangetast gewricht. Veel voorkomende klachten zijn pijn bij bewegen of na langdurige belasting, stijfheid, zwelling en een gevoel van instabiliteit in het gewricht. Bij artrose van de knie ervaren mensen vaak moeite met traplopen, opstaan uit een stoel of langdurig lopen. Artrose in de hand kan leiden tot pijnlijke, stijve vingers en verminderde gripkracht, terwijl artrose in de heup vaak resulteert in pijn in de lies, bil of knie. Bij artrose in de voet kunnen lopen, staan of dragen van schoenen pijnlijk zijn. Soms ontstaan er knarsende of krakende geluiden in het gewricht, wat ook een teken kan zijn van kraakbeenslijtage.

Er bestaat geen genezing voor artrose, maar er zijn wel diverse manieren om de klachten te verminderen en de gewrichtsfunctie te ondersteunen. Een gezond gewicht behouden is essentieel om overbelasting van de gewrichten te voorkomen, terwijl regelmatige beweging en specifieke oefeningen de spieren rondom het gewricht versterken en zo pijn en stijfheid verminderen. Lage-impact sporten zoals wandelen, fietsen en zwemmen zijn hierbij vaak geschikt. 

Daarnaast kunnen hulpmiddelen zoals braces, orthopedische schoenen of aangepaste stoelen verlichting bieden bij dagelijkse activiteiten. Medicatie in de vorm van pijnstillers of ontstekingsremmers kan tijdelijk uitkomst bieden, net als injecties met hyaluronzuur of corticosteroïden bij hevige klachten. De artrose behandeling hangt af van de ernst en de plaats van de aandoening: fysiotherapie speelt vaak een centrale rol met gerichte oefeningen en houdingsadvies, terwijl bij ernstige slijtage soms een operatie noodzakelijk is, bijvoorbeeld een knie- of heupprothese of een chirurgische correctie bij handartrose. Ook kan aanvullende ondersteuning met voedingsstoffen of supplementen zoals glucosamine en collageen bijdragen aan de gezondheid van kraakbeen en bindweefsel, vooral in de vroege stadia van artrose.

Hoewel artrose niet volledig te voorkomen is, kunnen leefstijlmaatregelen de kans op ernstige klachten verminderen. Het behouden van een gezond gewicht, voldoende beweging en spierversterkende oefeningen zijn cruciaal. Daarnaast is het verstandig overbelasting van gewrichten te vermijden en bij klachten tijdig een arts of fysiotherapeut te raadplegen. Ergonomische hulpmiddelen en aanpassingen in het dagelijks leven kunnen ook helpen de belasting op de gewrichten te beperken. Voeding speelt eveneens een rol: een dieet rijk aan antioxidanten, vitamines en mineralen kan het lichaam ondersteunen in herstel en onderhoud van gewrichten en kraakbeen. Hydratatie is daarnaast belangrijk voor de soepelheid van het gewrichtskraakbeen.