Zink: essentieel mineraal voor een sterk lichaam

Zink is een belangrijk spoorelement dat in kleine hoeveelheden in het lichaam voorkomt, maar een grote rol speelt bij tal van processen. Het ondersteunt het immuunsysteem, bevordert wondgenezing, helpt bij de aanmaak van eiwitten en DNA en draagt bij aan een gezonde huid, haren en nagels. Samen met andere mineralen, zoals ijzer, vormt zink een onmisbaar onderdeel van een evenwichtige voeding en een goed functionerend lichaam.

Zink is een essentieel mineraal dat betrokken is bij meer dan 300 enzymreacties in het lichaam. Het speelt een rol bij de stofwisseling van koolhydraten, vetten en eiwitten, maar ook bij de opbouw en het herstel van weefsels. Daarnaast heeft zink invloed op de hormoonhuishouding en de werking van het immuunsysteem.

Een tekort aan zink kan leiden tot verminderde weerstand, tragere wondgenezing, haaruitval en een droge huid. Bij kinderen kan een tekort zelfs de groei belemmeren. Omgekeerd kan te veel zink de opname van andere mineralen, zoals ijzer en koper, verstoren. Daarom is een goede balans in de inname van mineralen essentieel voor de gezondheid.

IJzer en zink zijn twee mineralen die vaak samen worden genoemd, omdat ze allebei belangrijk zijn voor energie en weerstand. IJzer is nodig voor de aanmaak van hemoglobine, dat zuurstof transporteert in het bloed. Zink ondersteunt de werking van enzymen die betrokken zijn bij het immuunsysteem en de stofwisseling. Hoewel beide mineralen noodzakelijk zijn, kunnen ze elkaars opname beïnvloeden. Een te hoge inname van ijzer kan de opname van zink verminderen, en andersom. Dit komt doordat ze in de darmen deels om dezelfde transportmechanismen concurreren. Een gevarieerde voeding met voldoende dierlijke en plantaardige bronnen zorgt echter meestal voor een goede balans tussen ijzer en zink.

Er zijn veel voedingsmiddelen die van nature rijk zijn aan zink. Dierlijke producten bevatten over het algemeen meer zink dan plantaardige. Goede bronnen zijn vlees (vooral rund en lam), schaal- en schelpdieren zoals oesters, krab en garnalen, en gevogelte zoals kip en kalkoen.

Plantaardige bronnen zijn volkoren granen, peulvruchten, noten en zaden, maar hierin wordt zink minder goed opgenomen door de aanwezigheid van antinutriënten, zoals fytinezuur. Door deze producten te weken, te kiemen of te fermenteren, verbeter je de opname van zink. Voor wie geen vlees eet, is het belangrijk om bewust te variëren met plantaardige producten en eventueel supplementen te overwegen in overleg met een arts of diëtist.

Een van de bekendste functies van zink is de ondersteuning van het immuunsysteem. Het mineraal helpt witte bloedcellen beter te functioneren, waardoor het lichaam sneller kan reageren op ziekteverwekkers. Daarnaast heeft zink een ontstekingsremmend effect en kan het bijdragen aan een sneller herstel bij verkoudheid. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met een voldoende zinkinname minder vatbaar zijn voor infecties. Ook speelt het mineraal een rol bij de regulatie van oxidatieve stress, wat belangrijk is voor de bescherming van cellen tegen schade door vrije radicalen.

Zink is een essentieel mineraal voor een gezonde huid. Het ondersteunt wondgenezing, helpt bij het reguleren van talgproductie en kan ontstekingen verminderen die verband houden met acne of eczeem. Daarom wordt zink vaak toegevoegd aan huidverzorgingsproducten, zoals crèmes en zalven. Ook van binnenuit draagt zink bij aan de aanmaak van collageen, dat zorgt voor stevigheid en elasticiteit van de huid. In combinatie met ijzer, dat zuurstof naar de huidcellen transporteert, helpt zink om de huid gezond en stralend te houden.

Een tekort aan zink komt het meest voor bij mensen die weinig dierlijke producten eten, ouderen en mensen met spijsverteringsproblemen. Symptomen van een tekort zijn onder meer vermoeidheid, een verzwakt immuunsysteem, smaak- of geurverlies, haaruitval en een droge, schilferige huid. Een langdurig tekort aan zink kan ook leiden tot verminderde vruchtbaarheid bij mannen en vrouwen, en bij kinderen tot groeiachterstand. Omdat ijzer en zink nauw samenwerken in het lichaam, kan een tekort aan één mineraal soms ook invloed hebben op de werking van het andere.

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor zink ligt rond de 7 tot 9 milligram per dag voor volwassenen, afhankelijk van leeftijd en geslacht. Een uitgebalanceerd voedingspatroon met vlees, vis, volkorenproducten, noten en peulvruchten is meestal voldoende om deze hoeveelheid te bereiken. Het is beter om zink via voeding binnen te krijgen dan via supplementen, omdat een te hoge dosis supplementair zink de opname van ijzer en koper kan remmen. Supplementen zijn vooral zinvol bij een vastgesteld tekort of specifieke medische redenen.

Zowel ijzer en zink als andere mineralen zoals koper, magnesium en calcium werken samen om het lichaam in balans te houden. Een overschot of tekort aan één mineraal kan de opname van een ander beïnvloeden. Daarom is het belangrijk om te streven naar variatie in voeding en niet te veel te focussen op één specifieke stof. Een gevarieerd eetpatroon met verse, onbewerkte producten blijft de beste manier om de natuurlijke balans tussen ijzer en zink te behouden en de gezondheid op lange termijn te ondersteunen.