Wat is zuiveringszout en waarvoor wordt het gebruikt?

Zuiveringszout, ook bekend als natriumbicarbonaat of baking soda, is een veelzijdig poeder dat zowel in de keuken als in huishoudelijke toepassingen en soms zelfs voor het lichaam wordt gebruikt. Ondanks de naam is zuiveringszout geen zout zoals keukenzout, maar een mineraalverbinding met mild reinigende, verzachtende en neutraliserende eigenschappen.

Zuiveringszout is de Nederlandse naam voor natriumbicarbonaat, een wit poeder met een licht zilte smaak. In het Engels staat het bekend als baking soda en wordt het vaak verward met soda (ook wel kristalsoda of wassoda). Toch is het belangrijk om te weten dat zuiveringszout niet hetzelfde is als soda: soda is natriumcarbonaat en veel agressiever, waardoor het niet geschikt is voor consumptie. Zuiveringszout daarentegen is mild genoeg om te gebruiken in voeding of als huismiddel, mits met mate.

• Baking soda en zuiveringszout zijn twee namen voor natriumbicarbonaat.

• Soda (natriumcarbonaat) is niet geschikt voor consumptie.

• Bicarbonaat is een algemene term voor stoffen met een HCO₃-component, zoals natriumbicarbonaat.

Wees altijd alert op de juiste benaming als je zuiveringszout gebruikt voor gezondheid of voeding, en lees goed op de verpakking of het geschikt is voor inwendig gebruik.

Zuiveringszout kent veel toepassingen in het huishouden. Zo wordt het gebruikt in de vaatwasser, als geurverdrijver in de koelkast of schoenen en als milde schuurmiddel op oppervlakken. In voetenbaden met baking soda zou het helpen tegen geur, schimmel en vermoeide voeten. Daarnaast is zuiveringszout een bekend ingrediënt in bakpoeder. In combinatie met een zuur (zoals citroensap of azijn) komt er koolstofdioxide vrij, wat baksels laat rijzen. Daarom is het populair in recepten voor koekjes, muffins en brood.

Sommige mensen gebruiken zuiveringszout uitwendig of zelfs inwendig. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt als maagzout bij tijdelijk brandend maagzuur, omdat het het maagzuur neutraliseert. Ook zijn er mensen die zuiveringszout drinken in water om het lichaam te “ontzuren”. Wetenschappelijk bewijs voor deze werking is echter beperkt en langdurig of overmatig gebruik kan bijwerkingen veroorzaken. Mogelijke bijwerkingen van baking soda bij inwendig gebruik zijn een opgeblazen gevoel, misselijkheid en verstoring van de zuurgraad van het lichaam. Mensen met hoge bloeddruk of nierproblemen wordt afgeraden om zuiveringszout te drinken vanwege het hoge natriumgehalte.

Er wordt onderzocht of zuiveringszout ontstekingsremmende eigenschappen kan hebben, bijvoorbeeld bij bepaalde auto-immuunziekten. Dit komt doordat het mogelijk invloed heeft op de pH-waarde en de activiteit van immuuncellen. Deze toepassingen bevinden zich echter nog in een experimenteel stadium. Het is daarom niet verstandig om zuiveringszout als medicijn te gebruiken zonder overleg met een arts.

Hoewel baking soda in de keuken als rijsmiddel veilig is, geldt bij gebruik als supplement of drankje dat je de dosering in de gaten moet houden. Een veelgebruikte dosis voor maagzuur is een halve theelepel opgelost in een glas water, maar dit mag niet vaker dan eens per paar uur en niet langdurig worden toegepast. Bij overmatig gebruik kan het leiden tot verstoringen van de elektrolytenbalans.