Wat is een normale bloeddruk en waarom is het belangrijk?

De bloeddruk geeft aan hoe hard het bloed tegen de wanden van de bloedvaten drukt. Dit is van groot belang voor een goede bloedsomloop en zuurstofvoorziening in het lichaam. Een gezonde bloeddruk verlaagt het risico op hart- en vaatziekten, beroertes en andere gezondheidsproblemen. Maar wat is precies een normale bloeddruk en waar moet je op letten bij het interpreteren van de bloeddrukwaarden?

De bloeddruk wordt uitgedrukt in twee waarden: de bovendruk (systolische druk) en de onderdruk (diastolische druk). De bovendruk meet de kracht van het bloed op de vaatwanden wanneer het hart samentrekt. De onderdruk meet de druk op de vaatwanden als het hart ontspant tussen twee slagen. Beide waarden worden gemeten in millimeter kwik (mmHg), bijvoorbeeld 120/80 mmHg.

Als je bloeddruk te hoog is, moeten je hart en bloedvaten harder werken, wat op termijn kan leiden tot schade aan organen. Bij een te lage bloeddruk kun je juist last krijgen van duizeligheid of flauwvallen. Het is daarom belangrijk om je bloeddruk regelmatig te controleren, vooral als je ouder bent of risicofactoren hebt zoals overgewicht, roken of weinig beweging.

Een normale bloeddruk voor een volwassene ligt gemiddeld rond de 120/80 mmHg. Hierbij staat 120 voor de bovendruk en 80 voor de onderdruk. In de praktijk kunnen deze waarden iets afwijken zonder direct reden tot zorg. Pas wanneer de bovendruk hoger is dan 140 mmHg of de onderdruk hoger dan 90 mmHg, wordt gesproken van een hoge bloeddruk (hypertensie).

De bloeddruk varieert ook gedurende de dag. Bij lichamelijke inspanning of stress is hij tijdelijk hoger, terwijl hij tijdens rustmomenten daalt. Daarom is het belangrijk om meerdere metingen te doen op verschillende momenten voor een betrouwbaar beeld.

Er bestaan lichte verschillen in wat als normale bloeddruk bij vrouwen en normale bloeddruk bij mannen wordt beschouwd, vooral naarmate men ouder wordt. Bij jongere vrouwen ligt de bloeddruk gemiddeld iets lager dan bij mannen, maar na de overgang stijgt de bloeddruk van vrouwen vaak sneller. Hormonen zoals oestrogeen spelen hierin een rol. Toch blijft de richtlijn voor wat als een gezonde bloeddruk geldt voor beide geslachten hetzelfde: ongeveer 120/80 mmHg.

Bij ouderen wordt soms een iets hogere bloeddruk als acceptabel beschouwd, omdat de elasticiteit van de bloedvaten afneemt. In die gevallen kan een bovendruk tot 140 mmHg nog als normaal worden gezien, mits er geen klachten zijn.

De bloeddruk onderdruk is belangrijker dan vaak wordt gedacht. Een verhoogde onderdruk kan duiden op een voortdurend verhoogde spanning in de bloedvaten, zelfs tijdens rust. Dit vergroot de kans op schade aan het hart of de nieren. Bij een onderdruk boven de 90 mmHg wordt meestal gesproken van een verhoogd risico.

De interpretatie van bloeddrukwaarden vraagt dus om inzicht in beide getallen. Alleen een verhoogde bovendruk of alleen een verhoogde onderdruk kan al gezondheidsrisico’s opleveren. Daarom is het belangrijk om bij twijfel of afwijkende waarden altijd een arts te raadplegen. Een gezonde levensstijl met voldoende beweging, gezonde voeding, weinig zout en stoppen met roken helpt bij het behouden van een goede bloeddruk. Zo blijft je hart- en vaatstelsel in balans en verklein je de kans op chronische aandoeningen.