Coeliakie: wat je moet weten over deze glutenintolerantie

Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij het eten van gluten leidt tot een ontstekingsreactie in de dunne darm. Dit beschadigt de darmvlokken en vermindert de opname van voedingsstoffen. Coeliakie komt bij zowel kinderen als volwassenen voor en kan leiden tot uiteenlopende klachten. Het is belangrijk om coeliakie tijdig te herkennen en een geschikt glutenvrij dieet te volgen om de darmgezondheid te herstellen en complicaties te voorkomen.

Bij coeliakie reageert het immuunsysteem abnormaal op gluten, een eiwit dat voorkomt in tarwe, rogge en gerst. Deze reactie beschadigt het slijmvlies van de dunne darm en vermindert de opname van vitamines, mineralen en andere voedingsstoffen. Coeliakie kan erfelijk zijn; mensen met een familielid met coeliakie hebben een verhoogd risico. Ook andere auto-immuunziekten, zoals type 1 diabetes of schildklierproblemen, kunnen samen voorkomen met coeliakie.

De symptomen van coeliakie variëren sterk en kunnen per persoon verschillen. Veel voorkomende klachten zijn diarree, obstipatie, opgeblazen gevoel, buikpijn en gewichtsverlies. Daarnaast kunnen vermoeidheid, bloedarmoede door ijzertekort, botontkalking en huidproblemen zoals dermatitis herpetiformis optreden. Bij kinderen kan coeliakie leiden tot groeiachterstand en vertraagde puberteit. Omdat de symptomen zo divers zijn, wordt coeliakie soms pas laat herkend.

Bepaalde factoren verhogen het risico op coeliakie. Erfelijkheid speelt een grote rol, evenals het hebben van andere auto-immuunziekten of het hebben van een familiegeschiedenis van coeliakie. Stress, hormonale veranderingen en infecties kunnen bij genetisch gevoelige personen ook een trigger vormen.

De diagnose van coeliakie gebeurt via bloedonderzoek en soms een darmbiopsie. Serologische tests meten antistoffen tegen gluten en het enzym tissue transglutaminase (tTG). Bij positieve uitslagen kan een endoscopie met biopt de schade aan de darmvlokken bevestigen. Een nauwkeurige diagnose is essentieel, omdat een strikt glutenvrij dieet de enige effectieve behandeling van coeliakie is.

Het volgen van een strikt glutenvrij dieet is cruciaal bij coeliakie. Het vermijden van tarwe, rogge, gerst en producten die gluten bevatten zorgt ervoor dat de ontsteking afneemt en de darmvlokken kunnen herstellen. Dit dieet is levenslang en vereist oplettendheid bij etiketten, bereide maaltijden en kruisbesmetting. Naast het vermijden van gluten is het belangrijk om te letten op een gevarieerde voeding, zodat het lichaam voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgt. Voedingssupplementen kunnen nodig zijn bij tekorten aan ijzer, vitamine D, calcium of B-vitamines. Ook probiotica en vezelrijke voeding kunnen de darmgezondheid ondersteunen en bijdragen aan een beter herstel van de darmflora.

Wanneer coeliakie niet wordt behandeld, kunnen op termijn ernstige complicaties optreden. Dit kan onder andere leiden tot osteoporose, bloedarmoede, onvruchtbaarheid, neurologische klachten en een verhoogd risico op darmkanker. Het is daarom belangrijk dat mensen met coeliakie een strikt glutenvrij dieet volgen en regelmatig medisch worden gecontroleerd.

Naast voeding speelt een gezonde levensstijl een ondersteunende rol bij coeliakie. Regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap en stressbeheersing helpen het immuunsysteem te ondersteunen en bevorderen het herstel van het lichaam. Daarnaast is het belangrijk om contact te zoeken met een diëtist of specialist die ervaring heeft met coeliakie om het dieet goed vol te houden en tekorten te voorkomen.

Voor mensen met coeliakie is educatie over gluten en verborgen bronnen ervan essentieel. Door goed geïnformeerd te zijn over producten, ingrediënten en mogelijke kruisbesmetting, kunnen symptomen effectief worden voorkomen en de kwaliteit van leven verbeteren. Daarnaast helpt ondersteuning van zorgprofessionals bij het monitoren van de gezondheid, het controleren van tekorten en het optimaliseren van het dieet.