De vlierbes is een donkerpaarse bes afkomstig van de vlierstruik, die vooral in Europa veel voorkomt. Vlierbessen worden al eeuwenlang gebruikt in de volksgeneeskunde en zijn vandaag de dag populair vanwege hun gezondheidsvoordelen. Maar wat maakt vlierbessen gezond, hoe gebruik je ze en waar moet je op letten bij het consumeren ervan?

Wat is de vlierbes?

De vlierbes groeit aan de zwarte vlier (Sambucus nigra), een struik die vaak te vinden is in parken, bossen en langs wegen. In het voorjaar bloeit de struik met schermen vol geurige witte bloemen, waarna in de nazomer trosjes donkerpaarse besjes verschijnen. Deze besjes zijn rijk aan antioxidanten, vitaminen en andere waardevolle stoffen. De meest gebruikte vormen zijn vlierbessensap, thee van de bessen of bloemen, of gedroogde vlierbessen verwerkt in supplementen of siropen. Let wel op: rauwe vlierbessen zijn giftig. Ze bevatten sambunigrine, een stof die in het lichaam cyanide kan vormen. Daarom moeten vlierbessen altijd gekookt of gedroogd worden voor consumptie.

Vlierbessen gezond of niet?

Er wordt veel geschreven over de gezondheidsvoordelen van vlierbessen. Ze bevatten onder andere vitamine C, A, B6 en ijzer. De bessen zitten bovendien boordevol antioxidanten, zoals flavonoïden, die het lichaam helpen beschermen tegen vrije radicalen.

Veel mensen gebruiken vlierbessensap of siroop bij de eerste tekenen van een verkoudheid of griep. Er zijn aanwijzingen dat vlierbes infecties van de luchtwegen kan helpen verlichten of verkorten, hoewel wetenschappelijk bewijs nog in ontwikkeling is. Dat maakt vlierbessensap gezond, vooral als natuurlijk middel bij milde klachten. Ook wordt het gebruikt om het immuunsysteem een boost te geven.

Vlierbessensap maken of kopen?

Je kunt eenvoudig zelf vlierbessensap maken, mits je zeker weet dat je rijpe bessen van de Sambucus nigra hebt geplukt. De bessen moeten goed verhit worden, bijvoorbeeld door ze 15 minuten te koken. Daarna kun je ze zeven en het sap bewaren in de koelkast of invriezen. Voeg eventueel wat citroensap of honing toe voor de smaak.

Voor wie geen tijd of zin heeft om zelf aan de slag te gaan, is vlierbes kopen in de vorm van sap of supplement ook een optie. Let bij het kopen van vlierbessensap op toegevoegde suikers en kies bij voorkeur voor een biologisch product met een hoog percentage vlierbesextract. Je vindt het in natuurwinkels, drogisten en online speciaalzaken.

Vlierbessen thee en andere toepassingen

Een andere populaire toepassing is vlierbessen thee, vaak gemaakt van de bloemen van de vlierstruik. Deze thee wordt traditioneel gebruikt bij verkoudheid, koorts en keelpijn. De bloesemthee heeft een milde, bloemige smaak en werkt licht zweetopwekkend, wat kan helpen bij het afvoeren van afvalstoffen. Naast thee en sap worden vlierbessen ook verwerkt in jam, siroop, gummies en supplementen. Dankzij de veelzijdigheid van de plant kun je de vlierbes op verschillende manieren in je dagelijkse routine verwerken.

Let op: vlierbes giftig in rauwe vorm

Hoewel vlierbessen gezond zijn als ze juist worden bereid, is het belangrijk te onthouden dat onrijpe of rauwe vlierbessen, net als de bladeren en schors van de struik, giftig kunnen zijn. Ze kunnen misselijkheid, braken of diarree veroorzaken. Verhitten of drogen maakt de bessen veilig voor consumptie. Kortom, de vlierbes is een waardevolle plant met veel toepassingsmogelijkheden. Door goed om te gaan met de bereiding, kun je veilig profiteren van de voordelen van deze krachtige bes.